Na ovom sajtu je objavljen materijal koji ima za cilj da Rome u kulturna dobra predstavi korz pretpostavke dobre saradnje i razumijevanja.
Glavna teme koje smo prikazali kroz projektnu aplikaciju a koje du setaljno obrađene su:
- Mapiranje ključnih problema koji opterećuju romski život
- Medijski prikaz kulturne baštine Roma
- Dokumentarne emisije i snimljen materijal o kulturnim formama Roma
- Dokumentovan serijal kulturnih formi koje su proslavile Rome svijetu
MAPIRANJE KLJUČNIH PROBLEMA KOJI OPTEREĆUJU ROMSKI ŽIVOT
MEDIJSKI PRIKAZ KULTURNE BAŠTINE ROMA
DOKUMENTARNE EMISIJE I SNIMLJEN MATERIJAL O KULTURNIM FORMAMA ROMA
DOKUMENTOVAN SERIJAL KULTURNIH FORMI KOJE SU PROSLAVILE ROME SVIJETU
MAPIRANJE KLJUČNIH PROBLEMA KOJI OPTEREĆUJU ROMSKI ŽIVOT
Teška materijalna situaciji romskog naroda ugrožava njihov opstanak
17.09.2024
Slika koja pokazuje tešku materijalnu situaciju Roma
Foto: Zorica Ignjatović
Prema prvoj glavnoj odabranoj temi opisat ćemo tešku materijalnu situaciju romskog naroda koja ugrožava njihov svakodnevni život. Više je nego poznato da teška materijalna situacija romskog naroda ima brojne negativne posljedice. Izradom ove brošure želimo da ukažemo na ovaj problem I da probudimo svijest kod naših naroda da u budućnosti svi više pokažemo sennibilnosti I osjećaja ka ovoj kategoriji društva.
Jedna od najočiglednijih posljedica je visoka stopa nezaposlenosti među Romima. Zbog socijalnih barijera, mnogi Romi nisu u mogućnosti da pronađu redovan posao, dok se oni koji rade često suočavaju sa niskim platama i nesigurnim radnim uslovima. Ovaj ekonomski marginalizovani položaj Romima otežava mogućnost za izlazak iz siromaštva i često dovodi do prenosa siromaštva sa generacije na generaciju, što je u 21 vijeku zaista nedopustivo. Pored toga, siromaštvo i marginalizacija dovode do smanjenog pristupa obrazovanju. Mnoge romske porodice ne mogu priuštiti školske potrepštine, uniformu ili prevoz za djecu, što često rezultira padom u školovanju i napuštanjem škole. Zbog toga se otvara začarani krug u kojem nedostatak obrazovanja dodatno otežava zapošljivost i ekonomski status mladih Romkinja i Roma.
Teška materijalna situacija ima ozbiljan uticaj i na zdravlje romskih zajednica. Nedostatak pristupa osnovnim zdravstvenim uslugama, loši životni uslovi i zagađenje u romskim naseljima često dovode do povećane učestalosti bolesti i niže životne dobi. Zdravstvene posledice siromaštva često se prelijevaju u sledeće generacije, stvarajući trajne razlike u zdravlju između Roma i drugih etničkih grupa, zaključuje stručni saradnik na projektu Adnan Metđonaj.
Higijena kao odraz značajnog problema kroz uslove življenja romskog življa
Prema stručnoj analizi Adnana Medđonaja problemi čistoće i higijene u romskim zajednicama nisu samo pitanje lične odgovornosti, već i pitanje društvene odgovornosti i jednakosti. Siromaštvo, nedostatak pristupa osnovnim uslugama, diskriminacija i marginalizacija čine održavanje higijene velikim izazovom. Međutim, kroz infrastrukturne investicije, obrazovanje o higijeni, bolji pristup zdravstvenim uslugama i socijalnu zaštitu, mogu se stvoriti uslovi u kojima će Romi moći da žive u zdravijim, sigurnijim i ravnopravnijim uslovima. Samo kroz sveobuhvatan pristup i angažman svih sektora društva, moguće je rešiti problem higijene i čistoće u romskim zajednicama. Problemi u vezi sa čistoćom i higijenom u romskim zajednicama uglavnom proizlaze iz nekoliko ključnih faktora: Loši stambeni uslovi, nedostatak pristupa osnovnim komunalnim uslugama, loši stambeni uslovi, siromaštvo i ekonomske poteškoće, obrazovanje i svest o higijeni, marginalizaciji ovog naroda.
Piše: Adnan Medđonaj
Donose hranu sunarodnicima Bijelo Polje
Foto: Jadranka Ćetković
Romima je potrebna bolja njega i obrazovanje mišljenje je stručnog saradnika Adnana Medđonaja
Sa distance koju posmataramo donosimo zaključke na osnovu svih pokazatelja a predvidšene su projektnim aktivnostima da Romska populacija, koja čini značajan dio stanovništva u Crnoj Gori ali i u mnogim zemljama, suočava se sa dubokim društvenim i ekonomskim problemima, od kojih su dva najistaknutija pristup zdravstvenoj zaštiti i obrazovanju. Ove oblasti igraju ključnu ulogu u poboljšanju kvaliteta života i stvaranju jednakih šansi za romsku zajednicu. Iako su u posljednjim decenijama ostvareni određeni napreci u integraciji Roma, mnogi od njih i dalje ostaju marginalizovani, sa ograničenim pristupom osnovnim pravima i uslugama. U ovoj brošuri smo radilina podizanju prije sveg ai svijesti o mnogim gorežim problemima, utisak je da zdravstvena nega i obrazovanje za Rome nisu samo moralna i socijalna potreba, već i osnovni preduslovi za ostvarivanje ravnopravnosti u društvu. Uz ulaganje u obrazovne i zdravstvene usluge, poboljšanje socijalnih i ekonomskih uslova, kao i smanjenje diskriminacije, moguće je stvoriti uslove u kojima će Romi moći da ostvare svoje potencijale i doprinesu društvu. Ključ uspjeha leži u tome da se prepozna važnost jednakih šansi za sve, bez obzira na etničku pripadnost, i da se sprovedu konkretne politike koje će omogućiti bolji život za romsku zajednicu.
Piše: Adnan Medđonaj
Slika koja pokazuje tešku materijalnu situaciju Roma u Crnoj Gori
Foto: Zorica Ignjatović
Nedostatak pitke vode jedan su od velikih problema romskih naselja u Crnoj Gori
Analizirajući I istražujući život I potrebe Roma evidentan problem sa nedostatko vode jedan je od krucijalnih problema ove zajednice, smatra stručni saradnik na ovom projektu Adnan Medđonaj. Pristup čistoj vodi predstavlja jedno od osnovnih ljudskih prava, koje je ključni faktor za zdravlje, higijenu i kvalitet života. Međutim, mnogi Romi u različitim djelovima naše zemlje suočavaju se sa ozbiljnim problemima u vezi sa pristupom vodi, što ima dugoročne posljedice po njihovo zdravlje i svakodnevni život. Izradom ovog sajta kroz tekstove koji čine elektronsku bazu problema želimo da pošaljemo poruku da se mora stati u kraj stigmatizaciji I zapostavljanju ovog naroda koji je često bio na margini društva.
Piše: Adnan Medđonaj
Nedostatak pitke vode jedan su od velikih problema romskih naselja u Crnoj Gori
Foto: Zorica Ignjatović
Tekst napisala:
Lamina Sainović
MEDIJSKI PRIKAZ KULTURNE BAŠTINE ROMA
Medijski prikaz kulturne baštine Roma u Crnoj Gori
23.10.2024
Zastava Roma
Izvor: https://sr.wikipedia.org
Kroz drugu glavnu temu tretiralu smo probleme u vezi sa medijskim prikazivanjem o kulturi I baštini Roma u Cnroj Gori. Medijski prikaz kulturne baštine Roma u Crnoj Gori obuhvata složen i često problematičan odnos medija prema romskoj zajednici. U medijima se često ne prikazuje autentična i bogata kulturna baština Roma, već se fokusira na stereotipe, predrasude i marginalizovane aspekte života romskih zajednica. Ipak, postoji i trend koji se suprostavlja ovoj negativnoj slici, s nastojanjima da se promoviše kultura, jezik, muzika i tradicija Roma u Crnoj Gori mišljenja je stručni sradnik na projektu koji je zadUžen za realizaciju ovih tekstova NN. Osim toga, Romske zajednica u Crnoj Gori, kao i u mnogim drugim djelovima Balkana, često su medijski prikazane kroz negativne stereotipe. To uključuje prikazivanje Roma kao siromašnih, neobrazovanih i kriminalnih, što stvara duboko ukorijenjene predrasude među širim društvom. Mediji u Crnoj Gori povremeno izveštavaju o problemima Roma u kontekstu siromaštva, diskriminacije i isključenosti, ali to često ne uključuje širu sliku njihove kulture i doprinosa društvu, što je nedopustivo. Pa prema tome ovaj web portal ima za cilj da skrene pažnju sa stereotipnih tema I da na afirmativan način prikaže sve ono sa čime ova zajednica može I treba da bude ponosna.
Medijski predstavljena kulturna dobra Roma u Crnoj Gori
Medijski predstavljena kulturna dobra Roma u Crnoj Gori
Kreirao foto ilustraciju: Miloš Đurović
Analizirajući prezentaciju roma I njihovu online afirmaciju i prikaz donosimo vam sa nekoliko portala (njih ukupno 23) na kojima je objavljen tekstualni I video materijal na kojim je na virtuealn način prenijet život I običaji Roma kroz kulturnu formu ovog naroda, od kojih izdvajamo:
- U prilogu prve analize I objave iznosimo prvih sedam linkova koje smo kroz istraživački rad I precizan pristup raznim web platofrmama kreirali ove najodabranije izvještaje i sačnili ovaj odabir
Mediji moraju biti sredstvo afirmativnog informisanja
Mišnjenja smo da mediji moraju biti sredstvo afirmativnog informisanja. Ipak, u poslednjim godinama u Crnoj Gori, kao i u mnogim drugim zemljama, postoje neki pozitivni primjeri u medijima koji se bave kulturnom baštinom Roma. Ipak nažalost I dalje su to rijetki pojedinačni slučajevi, što je daleko od evropske prakse. Ipak ovi pojedinačni primjeri sve više prepoznaju značaj romske kulture i često u saradnji sa organizacijama civilnog društva promovišu romski jezik, muziku, običaje i tradicije. Romsku muziku često vide kao jedan od najvrednijih doprinosa romske zajednice Crnoj Gori. Mediji su sve više skloni da prikažu romske muzičare i njihov rad, koji je važan ne samo za romsku zajednicu, već i za širu crnogorsku kulturnu baštinu.
Piše: Dragutin Šćekić
Pozitivne inicijative romskih aktivista
Izvor: Romski savjet -FB
Izazovi u medijskom prostoru romske populacije
Iako je romska zajednica u Crnoj Gori još uvijek suočena sa izazovima u medijskom prikazu, postoje i pozitivni primjeri. Organizacije civilnog društva, romski aktivisti, i sami Romi često koriste medije da promovišu svoju kulturu i identitet. Programi koji se bave promovisanjem obrazovanja, kulturnih manifestacija i festivala u romskoj zajednici, takođe mogu doprineti promeni imidža Roma u medijima.
Takođe, neka od državnih tijela i nevladine organizacije započele su projekte koji se bave istraživanjem i predstavljanjem romske kulturne baštine, kao i borbom protiv stereotipa u medijima. Ovo uključuje inicijative kao što su obeležavanje važnih datuma vezanih za Rome (kao što je 8. april, Svjetski dan Roma), organizovanje kulturnih događaja, festivala i drugih manifestacija na kojima Romi mogu predstaviti svoju tradiciju.
Piše: Lamina Sainović
Medijski prikaz Roma kroz kulturnu baštinu
Medijski prikaz Roma kroz kulturnu baštinu
Izvor: www.romanet.me
Potreba za većom medijskom pažnjom u odnosu na Rome kao narod sa kojima živimo
Iako je ovaj fenomen a kroz prizmu projektne aktivnosti koju smo predstavili I dalje daleko od stvarnih standarda kao medijski prikaz kulturne baštine Roma u Crnoj Gori, se poboljšava, i dalje je često površinski i često se zasniva na predrasudama i stereotipima. Međutim, postoji sve veća potreba da se mediji aktivnije bave promovisanjem bogatstva romske kulture, tradicija i vrednosti. Prikazivanje Roma kao aktivnih učesnika u društvenom životu, kroz njihove umjetničke, kulturne i društvene doprinose, može doprinijeti smanjenju diskriminacije i pomoći u njihovoj većoj integraciji u širu zajednicu, zaključuak je Dragutina Šćekića.
Samir Jaha, NVO Mladi Romi, (Foto: privatna arhiva)
Piše: Dragutin Šćekić
Romska umjetnost na području Crne Gore
Romska izložba na 59. Venecijanskom bijenalu umjetnosti
Izvor: https://www.portal-udar.net/
Romska umjetnost na području Crne Gore, kao i šire, duboko je ukorijenjena u bogatoj tradiciji i kulturi ovog naroda. Kroz vekove, romska zajednica, iako suočena s marginalizacijom i društvenim izazovima, uspela je da očuva i razvije svoje umetničke izraze, koji su postali sastavni deo kulturne baštine Balkana. Romska umjetnost obuhvata različite aspekte, od muzike, plesa, do vizualnih umjetnosti i zanata, a svaka od ovih oblasti ima svoje specifičnosti i značaj.
Kultura Roma u Crnoj Gori
Romska baština zaslužuje snažnije predstavljanje – premalo se govori o stvaralaštvu Romkinja
Izvor: zeneimediji
Romi u Crnoj Gori, kao i na Balkanu uopšte, imaju bogatu kulturnu baštinu koja obuhvata jezik, muziku, običaje i verovanja. Romi u Crnoj Gori govore romskim jezikom, koji je dio indoevropske grane, ali je pod uticajem balkanskih jezika. Jezik se dijeli na nekoliko dijalekata, a među najpoznatijima su vlax i balkanski dijalekti. Iako se jezik koristi u svakodnevnoj komunikaciji, u poslednjim decenijama postoji trend smanjenog korišćenja romskog jezika, zbog integracije u šire društvo. Romska muzika je jedan od najistaknutijih aspekata njihove kulture. Poznati su po virtuoznosti u muzičkim izvedbama, a tradicionalni romski muzičari, posebno oni koji sviraju harmoniku, violinu i tamburicu, imaju značajnu ulogu u muzičkom pejzažu Crne Gore. Romska muzika u Crnoj Gori se često povezuje sa zabavama, svadbama i drugim narodnim proslavama. Tradicionalni romski običaji uključuju specifične rituale vezane za brakove, rođenja, sahrane i proslave. Svaka zajednica može imati specifične običaje, ali često postoji naglasak na porodičnim vrejednostima, poštovanju starijih i očuvanju tradicija. Takođe, postoje specifična vjerovanja i rituali koji se odnose na sreću, zdravlje i zaštitu porodice.
Piše: Dragutin Šćekić
DOKUMENTARNE EMISIJE I SNIMLJEN MATERIJAL O KULTURNIM FORMAMA ROMA
11.11.2024
Foto ilustracija
Kreirala: Lamina Sainović
Dokumentarne emisije i snimljeni materijali o kulturnim formama Roma pružaju duboko razumijevanje o bogatstvu i raznolikosti romske tradicije, jezika, muzike, plesa i običaja. Kroz ovakve emisije, gledaoci mogu saznati više o istoriji, problemima i postignućima romskih zajednica širom svijeta, kao i njihovom doprinosu globalnoj kulturnoj baštini.
Pored ovih specifičnih filmova, mnoge TV mreže i produkcijske kuće emitovale su serije i emisije koje istražuju život Roma, kao što su BBC, Al Jazeera i drugi. Takođe, razne romske organizacije često stvaraju edukativne sadržaje koji promovišu romsku kulturu i prava.
-U okviru ove treće glavne teme koordinator projekta Zorica Ignjatović za čije aktivnosti je angažovala stručno lice da određeni materijal dokumentuje kroz prikazane serijale kulturnih formi I afirmativnih video prikaza koje su proslavile Rome u svijetu kroz film I muziku, ali I neke od probelema sa kojima se ova zajednica suočava. U tekstu ispod smo a kroz prijašnje istraživanje prikupili arhivsku građu pronašenu na internetu I objedinili na jednom mjestu za one koje smo smatrali najvažnijim od ukupno sedam u okviru prve faze koja je sastavni dio treće teme istaknutih tv priloga:
- U okviru ove treće glavne teme koordinator projekta Zorica Ignjatović za čije aktivnosti je angažovala stručno lice da određeni materijal dokumentuje kroz prikazane serijale kulturnih formi I afirmativnih video prikaza koje su proslavile Rome u svijetu kroz film I muziku, ali I neke od probelema sa kojima se ova zajednica suočava. U tekstu ispod smo a kroz prijašnje istraživanje prikupili arhivsku građu pronašenu na internetu I objedinili na jednom mjestu za one koje smo smatrali najvažnijim od ukupno sedam u okviru druge faze koja je sastavni dio treće teme istaknutih tv priloga:
- U okviru ove treće glavne teme koordinator projekta Zorica Ignjatović za čije aktivnosti je angažovala stručno lice da određeni materijal dokumentuje kroz prikazane serijale kulturnih formi I afirmativnih video prikaza koje su proslavile Rome u svijetu kroz film I muziku, ali I neke od probelema sa kojima se ova zajednica suočava. U tekstu ispod smo a kroz prijašnje istraživanje prikupili arhivsku građu pronašenu na internetu I objedinili na jednom mjestu za one koje smo smatrali najvažnijim od ukupno sedam u okviru treće faze koja je sastavni dio treće teme istaknutih tv priloga:
DOKUMENTOVAN SERIJAL KULTURNIH FORMI KOJE SU PROSLAVILE ROME SVIJETU
07.12.2024
Spisak odabranih dokumentarnih emisija o Romima
Evo nekoliko značajnih dokumentarnih emisija i snimljenog materijala koji se bave različitim aspektima romske kulture, običaja, istorije i savremenih izazova:
1. "Romanistan" (2011)"
Slika: https://eastsidefm.org/
• Ovaj dokumentarni film istražuje život i kulturu Roma u Evropi, predstavljajući razne aspekte njihovog života, uključujući tradicionalne običaje, ali i moderne izazove sa kojima se suočavaju. Film se bavi pitanjima identiteta, migracija, predrasuda i marginalizacije, istovremeno prikazujući bogatstvo romske tradicije.
• Ovaj dokumentarni film fokusira se na romsku zajednicu u Bugarskoj i njihovu tradiciju kao "pirate" na Crnom moru. Romske porodice su decenijama zarađivale putem ilegalnog ribolova i trgovine, a film istražuje njihov način života, vezan za ovu specifičnu profesiju.
• Ovaj francuski dokumentarni film istražuje uticaj romske muzike na evropske muzičke tradicije, posebno u Francuskoj, Španiji, Mađarskoj i drugim zemljama. Film sadrži intervjue sa romskim muzičarima, kao i istorijski pregled muzičkih stilova koji potiču iz romskih zajednica.
4."Romas: People on the Margins" (2008)
• Ovaj dokumentarni film bavi se socijalnim, ekonomskim i političkim izazovima s kojima se Romi suočavaju u različitim delovima sveta. Kroz istraživanje života Roma u Rumuniji, Bugarskoj, Srbiji i drugim zemljama Balkana, film prikazuje njihove napore da se integrišu u šire društvo, ali i borbu sa predrasudama i siromaštvom.
5. "Ciganin, Ciganin" (2006)
• Ovaj film, iako više drama nego dokumentarac, prikazuje život romskih porodica u Srbiji i izazove sa kojima se suočavaju u svakodnevnom životu. Film se bavi temama predrasuda, društvene isključenosti i porodičnih odnosa u romskim zajednicama.
Romski festivali i običaji"
• Mnogi dokumentarni filmovi istražuju romske festivale i tradicije, kao što su romski svadbeni običaji, porodični običaji, proslave i drugi specifični obredi. Ovi filmovi često prikazuju kako Romi slave život, ljubav, i smrt, naglašavajući emocionalnu dubinu i važnost zajedništva u njihovim kulturama
• Ovaj film istražuje romski politički pokret i napore romskih aktivista za ljudska prava. Pokret se bavi pitanjima obrazovanja, zdravlja, socijalne inkluzije i političkih prava Roma, a film prikazuje različite romske organizacije i njihove napore da poboljšaju životne uslove za romsku populaciju širom sveta.
• Ovaj španski dokumentarni film istražuje život i kulturu španskih Roma, poznatih kao "Gitanos". Film se bavi istorijom i tradicijom Flamenca, koji je duboko ukorenjen u romskoj kulturi u Španiji, i prati život nekih od najpoznatijih romskih muzičara i plesača flamenca.
9."Inside the Gypsy Camp" (2014)
Slika iz istoimenog filma: https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/photo/a-family-interned-in-a-gypsy-camp
• BBC dokumentarac koji se bavi životom Roma u Velikoj Britaniji. Film prati romske zajednice koje su se naselile u Engleskoj, istražujući njihove svakodnevne izazove, međugeneracijske razlike i tradicije, uz poseban fokus na pitanje njihove integracije u društvo.
• Dokumentarac koji se bavi nomadskim životom Roma, posebno onima koji su još uvek vezani za staru tradiciju putovanja, iako je moderni svijet sve više prisiljava na naseljavanje. Film istražuje kako se ova zajednica bori da očuva svoje kulturne vrijednosti i istovremeno se prilagodi savremenom društvu.
• Ovaj dokumentarni film bavi se "čistotom" romske krvi, mitovima i istinama o romskom poreklu, verovanjima o porodici, tradiciji i "časti". Film se fokusira na istraživanje kako romski identitet funkcioniše u savremenim uslovima, uz duboko razumijevanje njihovih kulturnih vrijednosti.
• Ovaj dokumentarac bavi se kulturom i životom Roma na Balkanu. Posebno istražuje način života romskih zajednica u Srbiji, Bosni, i drugim balkanskim zemljama, sa posebnim naglaskom na njihove tradicije, običaje i umjetničke forme kao što su muzika i ples.
Ove emisije i filmovi omogućuju uvid u bogatstvo romske kulture, kao i u njihove izazove i borbu za socijalnu pravdu. Osim toga, kroz razumijevanje romskih tradicija, dokumentarni materijali pomažu u smanjenju stereotipa i predrasuda prema ovoj društvenoj grupi.
Izvor: Romski savjet -FB
Slika: https://eastsidefm.org/
Slika: https://www.kino-zeit.de/film-kritiken-trailer-streaming/the-last-black-sea-pirates-2013
